با نام و یاری خـــــداوند مهــــربان
دوران حضرت امام باقر(ع)، دوران رونق و گسترش علوم اسلامي بود و دانشمندان و فقهاي بزرگي در عرصه حديث و فقه به منصه ظهور رسيده بودند. امام باقر(ع) در ميان ايشان از جايگاه ويژه اي برخوردار بود. شيخ مفيد يکي از بزرگترين دانشمندان شيعي در اواخر قرن چهارم و اوايل قرن پنجم هجري، درباره موقعيت علمي امام و جلسات درس ايشان مينويسد: بازماندگان صحابه و بزرگان تابعين و رؤساي فقهاي مسلمان از آن حضرت در مسايل ديني روايت کرده اند.
امام، اخبار پيشينيان و پيامبران را روايت ميکرد و مردم از او سيره و سنت رسول اکرم(ص) را ميگرفتند و در مناسک حج بر او اعتماد داشتند و تفسير و قرآنش را مينوشتند و عامه و خاصه، روايات او را حديث مي کردند و دانش کلام او را پاس ميداشتند. همه نويسندگان شيعه و سني، علت ملقب شدن آن حضرت را به «باقر» و «باقرالعلوم»، دانش فراوان ايشان دانسته اند.
البته اين نامگذاري از طرف پيامبر اکرم(ص) به روايت جابربن عبدا... انصاري صورت گرفته است که ايشان در مورد امام باقر(ع) فرمود: «يَبًقَرُ العلمَ بقراً» يعني علم را به تمام و کمال مي شکافد.
منبع:
گفتگوی مرحوم استاد فاطمینیا با روزنامه قدس درباره حيات علمي امام محمد باقر(ع) - سال 1389
سخنان گرانبهای مرحوم آیت الله سید عبدالله فاطمی نیا